Merhaba arkadaşlar ben bu yıl KPSS’ye gireceğim ve sizlerle beraber ders çalışıyorum. Bende öğrendiğim bilgileri burada benim durumumda olan arkadaşlarla paylaşmak istiyorum. Çünkü bilgi paylaştıkça çoğalır.
Vatandaşlık hocamızın anlattığı kadarıyla ve internette ders anlatımı yapan hocaların anlattıklarıyla harmanlayarak sizlerle yüksek mahkemeler hakkında bilgi paylaşımı yapacağım. Yüksek mahkemeler hangileridir ? Yüksek mahkemelerin özellikleri nelerdir ? Kaç üyeden oluşurlar gibi bilgileri öğrendiğiniz takdirde bu konudan soru kaçırma ihtimaliniz yok gibi bir şey.
Bu arada yaşım 37 ve 3 fakülte mezunu birisi olarak işsizim. İşsizlik beni Kpss’ye hazırlanma gibi bir noktaya kadar getirdi. Gerçi çalışırken de kendimi deneme amaçlı Ösym’nin sınavlarının çoğuna girerdim. Şimdi lafı fazla uzatmadan yüksek mahkemeler ve özelliklerine geçelim. Başlamadan önce 4 tane yüksek mahkeme olduğunu söyleyelim. Bunlar :
- Anayasa Mahkemesi
- Yargıtay
- Danıştay
- Uyuşmazlık Mahkemesi
Not : Sayıştay yüksek mahkeme değildir. Sorularda çeldirici olarak kullanılır.
Not: HSK yüksek mahkeme değildir .
Not : YSK yüksek mahkeme değildir.
Şimdi Anayasa Mahkemesi ile başlayalım.
Anayasa mahkemesi ve özellikleri
- En yüksek Anayasal organdır
- 1961 Anayasası ile kurulmuştur. Hala varlığını devam ettirmektedir.
- Anayasa mahkemesi 15 üyeden oluşmaktadır. 12 üyesini Cumhurbaşkanı seçer, 3 üyesini ise TBMM seçer.
- TBMM Bu 3 üyeden 2’si Sayıştay genel kurulunun kendi başkan ve üyeleri arasından ,her boş yer için gösterecekleri 3’er aday içinden gizli oy ile seçilir. Kalan 1 üyeyi ise baro başkanlarının serbest avukatlar arasından gösterecekler 3 aday içerisinden seçer.
- Cumhurbaşkanı ise 12 üyeden 3 üyeyi Yargıtay genel kurullarınca kendi başkan ve üyeleri arasından her boş yer için gösterecekleri 3’er aday içerisinden seçer.
- Cumhurbaşkanı 2 üyeyi Danıştay genel kurullarınca kendi başkan ve üyeleri arasından her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden seçer.
- Cumhurbaşkanı 3 üyeyi Yükseköğretim Kurulunun kendi üyesi olmayan yükseköğretim kurumlarının en az ikisi hukukçu olmak üzere hukuk,iktisat ve siyasal bilimler dallarında görev yapan öğretim üyeleri arasından göstereceği üçer aday içinden seçer.
- Cumhurbaşkanı 4 üyeyi üst kademe yöneticileri , serbest avukatlar,birinci sınıf hakim ve savcılar ile en az 5 yıl raportörlük yapmış Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından doğrudan seçer.
Anayasa mahkemesine üye seçilebilmenin şartları
Biliyorsunuz ki Anayasa Mahkemesine üye seçilebilmenin belirli şartları vardır. Örneğin Cumhurbaşkanı seçilebilmenin şartı en az 40 yaşını doldurmuş olmakken Anayasa Mahkemesine üye seçilebilmenin yaşı 45 yaşını doldurmuş olmaktır . Bunu kesinlikle unutmayın. Bu sınavlarda çeldirici olarak kullanılır. Şimdi maddeler halinde sıralayalım.
- 45 yaşını doldurmuş olmak
- Avukatların en az 20 yıl fiilen avukatlık yapmış olması
- Birinci sınıf hakim ve savcıların adaylık dahil en az 20 yıl çalışmış olması
- Yükseköğretim kurumları öğretim elemanlarının profesör veya doçent ünvanını kazanmış olması
- Üst kademe yöneticilerinin yükseköğrenim görmüş ve en az 20 yıl kamu hizmetinde fiilen çalışmış olması
- Anayasa Mahkemesi raportörlerinin en az 5 yıl raportörlük yapmış olması
Anayasa mahkemelerinin görev süresi
- Anayasa mahkemesi üyeleri 12 yıl için seçilirler .
- Bir kimse 2 defa Anayasa Mahkemesi üyesi seçilemez !
- Anayasa mahkemesi üyeleri 65 yaşını doldurunca emekliye ayrılırlar.
Yargıtay ve özellikleri
- Adli yargının temyiz mercii Yargıtay’dır
- Yargıtay üyelerinin tamamını HSK tarafından seçilir. Cumhurbaşkanı Yargıtay’a üye seçmez.
- Yargıtay üyeleri 12 yıl görev yapar. Tekrar seçilemezler.
- Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Yargıtay Cumhuriyet başsavcı vekilini Cumhurbaşkanı seçer.
- Yargıtay başkan ve vekilinin Yargıtay Genel kurulu tarafından 4 yıllığına seçilir.
Danıştay ve Özellikleri
- İdari yargı mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir idari yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme mercii olarak geçer.
- İdari yargının temyiz mercii Danıştay’dır.
- Danıştay üyelerinin 1/4 ünü Cumhurbaşkanı kalan 3/4 ‘ünü HSK seçer.
- Danıştay üyelerinin görev süresi 12 yıldır. Tekrar seçilemezler.
- Danıştay başkanı, Danıştay başkan vekili Danıştay genel kurulu tarafından seçilir. Başkan 4 yıllığına seçilir.
Uyuşmazlık mahkemesi
- İdari yargı kolları ve Adli yargı kolları arasındaki uyuşmazlıkları çözer.
- Üyeleri Yargıtay ve Danıştay genel kurulunca seçilir
- Başkanını Anayasa Mahkemesi üyeleri kendi aralarından seçer.