Merhaba arkadaşlar bugün Karahanlı devleti ile ilgili bilgiler vereceğiz. Karahanlıların özellikleri nelerdir ? Nerede kurulmuşlardır ? İlk hükümdarları kimdir , hangi hükümdar zamanında islamiyeti kabul etmiştir ? gibi birçok bilginin cevabını yazımızda bulacaksınız. Birçok kaynaktan derleme yaparak bu paylaşımı yapıyoruz. Umarız bu bilgilerden fazlasıyla istifade edersiniz.
Karahanlılar’ın özellikleri
- 840-1212 yılları arasında Orta Asya ve Maveraünnehir’de hüküm sürdüler.
- Orta Asya’da kurulan ilk Türk-İslam devletidir. Bu konuda birçok yanılgı bulunuyor. O yanılgıya düşmemenizi öneririz. Orta Asya’da kurulduğuna özellikle dikkat edin.
- Kurucu unsurları : Karluk-Yağma-Çiğil-Tuhsi gibi Türk boylarıdır. Bu bilgi çok önemlidir. Kpss ve kurum sınavlarında çıkma olasılığı bulunan bilgilerdir. Bu 4 boyu isminiz soy isminiz gibi ezberlemenizi öneririm.
- Gulam sistemi ilk defa Karahanlılarda görülmüştür.
- Bilinen ilk hükümdarı: Bilge Kül Kadir Han’dır. Kpss ilkleri sever. Bu bilgi de aklınızın bir köşesinde kalsın. Bunun dışında kurucusunun kim olduğu konusunda bir netlik yoktur.
- Merkezi ise : Semerkant ve Balasagun’dur.
- Halkı da yöneticileri de Türklerden oluşmaktadır. Diğer Türk-İslam devletleri böyle değildir. Arapça ve Farsça Karahanlılarda etkili olmamıştır.
- Karahanlılar Türkçe’yi resmi dil ilan etmişlerdir. ( Tam kpss formatında sorulabilecek bir sorudur )
- Kut anlayışını benimsemişlerdir.
- İkili teşkilatı uygulamışlardır.
- Hükümdarları han ve hakan gibi unvanlar kullanmışlardır.
- Satuk Buğra Han döneminde müslüman olmuşlardır. ( Müslüman olunca Abdülkerim adını almıştır. Birçok kpss kitabında bu soruya denk geleceksiniz şimdiden söyleyim 🙂
- En parlak dönemi ise Yusuf Kadir Han dönemidir.
- İslamı kabul ettikten sonra Uygur Alfabesini benimsemişlerdir.
- İlk ribatlar (kervansaray) , bimarhaneler (akıl hastanesi) , burslu öğrenci sistemi ve teşkilatlı posta örgütü Karahanlılarda görülmektedir.Türk-İslam sentezi olarak kümbetler ilk bu dönemde görülür.
- Gazneliler ile birlikte Samanoğulları’nı yıktılar.
- İkili teşkilat olduğunu söylemiştik buna istinaden de Batı karahanlı ve doğu karahanlı diye ikiye ayrılmıştır. Batı karahanlılar’a Harzemşahlar, Doğu Karahanlılara ise Moğol Karahitaylar son vermiştir.
- Karahanlılar döneminde oluşan yazılı eserler ise şunlardır :
1- Kutadgu Bilig
2-Divan-ı- Lugatit Türk
3-Atabet’ül Hakayık
4-Divanı Hikmet
Bu 4 tane eser hakkında açıklamaları ise diğer konumuzda vereceğiz. Karahanlılar ile ilgili önemli bilgiler şimdilik bu kadardır. Kpss ve kurum sınavlarında çıkacak herhangi bir soruyu bu bilgiler sayesinde kaçırmayacağınızı düşünüyoruz.