Uygurlar kimdir ? Uygurların genel özellikleri nelerdir ? Kpss’de ve diğer kurum sınavlarında çıkma olasılığı yüksek olan bir Türk devletidir. Uygurlar Kutluk Bilge Kül Kağan tarafından Ötüken merkezli olarak kurulmuştur. Daha sonradan başkenti Karabalsagun’a (Ordubalık) taşınmıştır. Bununla birlikte başkent değiştiren ilk Türk devleti Uygurlar olmuştur.
En parlak dönemimi Moyen-Çur zamanında yaşamıştır. Moyen-Çur’dan sonra tahta Bögü kağan geçmiştir. Bögü kağan ile birlikte devletin resmi dini Maniheizm olmuştur.
Uygurların genel özellikleri maddeler halinde
- Din değiştiren ilk Türk devletidir. Çin’in etkisi ile Maniheizm ve Budizm dinlerini benimsemiştir.
- Mani dininin etkisi ile hükümdarlarına Ay-Tengri ünvanını vermişlerdir.
- Mani dininin etkisi ile resim sanatında gelişme olmuştur.
- Mani dininin etkisi ile savaşçılık özelliklerini kaybetmiştir.
- Tarımla uğraşıp yerleşik hayata geçmişlerdir.
- Türk tarihinin ilk şehirleri olan Beşbalık, Ordubalık ve Turfan gibi şehirleri kurmuşlardır.
- Kendilerine ait olan 18 harfli Uygur alfabesini kullanmışlardır. Uygurların bu alfabede Soğd alfabesinden etkilendikleri görülür.
- Kağıt ve matbaayı kullanmışlardır. Bunun dışında kitap basıp kütüphane kurmuşlardır.
- Orta oyunu sahneleyen Uygurlar Türk tiyatrosunun temellerini atmışlardır.
- Mani dininin terimlerini Türkçeye çevirmişlerdir. Bu da ulusçu bir yapıda olduklarını gösterir.
- Töreyi yazılı hale getiren ilk Türk devletidir.
- Sekiz Yükmek ,Altun Yaruk gibi eserler Uygurlar’a ait olup Budizm’i anlatır.
- Karabalsagun,Sine-Uşi(Moyen-çur) gibi yazıtları Uygurlar’ın yazılı eserleridir.
- Göç ve Türeyiş destanı sözlü eserleridir.
- Kubbeli anıt mezarların ilk örneklerini Uygurlar vermiştir.
- Fresk, Vitray, Çini sanat dalları mimaride, Tezhip ,Minyatür, Ciltçilik sanat dalları ise kitaplarda kullanılmıştır. ( İlk örnekler Uygurlardadır)
- Uygurlar Kırgızlar tarafından yıkılmıştır. Buna bağlı olarak da Sarı ve Turfan uygurları olarak ikiye ayrılmışlardır. Turfan Uygurları Moğolların kültürel yapısını etkilemişlerdir.
- Turfan Uygurlarından etkilenerek Türkleşmişler ve Uygur alfabesini örnek almışlardır. Bu sebeple Moğollar Uygurlara Benim Hocam demişlerdir.
Uygurların yıkılma sebepleri nelerdir ?
Uygurların yıkılma sebeplerini maddeler halinde verelim . Zaten çok fazla madde yok ve Kpss ve diğer sınavlarda potansiyel soru adaylarından bir tanesi de Uygur hakanlığıdır. Çünkü birçok özelliği vardır ve Ösymnin sorduğu sorulara baktığımızda birçoğunun Uygurlardan geldiğini görmekteyiz.
- Çinlilerin Entrikaları
- Ülkede çok sık hanedan üyesi değişikliğinin yapılması
- Açlık, Kıtlık ve salgın hastalıklar gibi sosyoekonomik sıkıntıların artması
- Maniheizm ve Budizm gibi inanışlara geçmelerinden dolayı savaşçılık özelliklerini kaybetmeleri ( Biliyorsunuz savaşçılık özelliklerini kaybederlerse savaşlardan yenik ayrılma gibi durumlar olmaktadır. )
Bunlar kısaca Uygur Hakanlığının yıkılma sebeplerindendir.